ปางชี้ อสุภ
พระพุทธรูปปางนี้ อยู่ในพระอิริยาบถยืน พระหัตถ์ซ้ายห้องลง ข้างพระกายตามปกติ ยกพระหัตถ์ขวาขึ้นชี้นิ้วพระหัตถ์ไปข้างหน้าเสมอพระอุระ เป็นอาการชี้ อสุภ ตำนานพระพุทธรูปปางนี้ มีดังนี้ ครั้นนางสิริมา ตกลงรับหน้าที่เป็นภริยาชั่วคราวแทนตัวแล้ว นางอุตตรา ก็ไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคเจ้า ที่พระเวฬุวันวิหาร กราบทุล เรื่องของนาง ให้ทรงทราบดีแล้ว ก็ทูลอาราธนา ให้พระองค์ พร้อมด้วย ภิกษุสงฆ์ เสด็จไปเสวยอาหารบิณฑบาตที่เรือนตน ตลอดเวลา ๑๕ วัน พระศาสดาทรง พระมหากรุณาได้ทรงอนุเคราะห์พาพระสงฆ์ไปทรงภัตตกิจ ทีเรือนนางอุตตรอุบาสิกา และทรงแสดงธรรมโปรดทุกวัน นางอุตตรา ก็นำทาสและ คนใช้ในบ้านเข้าโรงครัวใหญ่ จัดทำอาหารด้วยมือของนางเองอยู่ตลอดเวลา ด้วยศรัทธา และปิติปราโมทย์ เป็นอย่างยิ่ง ครั้นวันที่ ๑๔ นางอุตตรา ได้ตระเตรียมอาหารเป็นการใหญ่ ด้วยพรุ่งนี้จะถวายอาหารวันสุดท้ายแล้ว ขณะนั้น เสฏฐีบุตรสามีของนางอุตตรา ซึ่งเป็นมิจฉาทิฏฐิ ยืนอยู่บนเรือน มองดูอยู่ที่หน้าต่าง เห็นภรรยาสาละวน อยู่ด้วยการครัว ดูเนื้อตัวผ้าผ่อนเปรอะเปื้อน ก็นึกด้วยอารมณ์ขันในใจว่า บัดซบจริงๆ ภรรยาจของเรานี่ จะนั่งเป็นสุขอยู่บนเรือนสิไม่ชอบ แล้ว ก็หลบเข้าเรือนไป ขณะนั้น นางสิริมา ยืนเคียงข้างอยู่ เห็นเสฏฐีบุตรยิ้มๆ แล้วหลบไปเช่นนั้น กลับคิดไปเรื่องรักๆ ใคร่ๆ ว่า เสฏฐีบุตร คงจะไม่พอใจ นางอุตตราเป็นแน่ อาศัยที่นางสิริมา อยู่ในฐานะเป็นภรรยาชั่วคราว มีความสุขและเกียรติอันสูง ลืมตัวไปว่าเขาจ้างมา เข้าใจว่าตนเป็นภรรยา เป็นแม่เรือนของท่านเสฏฐีบิตร ก็เกิดความหึงหวง บันดาลโทสะขึ้นมาผลุนผลันลงจากเรือนตรงไปที่โรงครัว คว้าเอาทัพพีในมือคนทอดขนม ตักน้ำมัน ใน กระทะ กำลังเดือดพล่าน เทรดนางอุตตรา ตั้งแต่ศีระษะลงไปจนทั่วตัว ด้วยอำนาจเมตตาจิตที่นางอุตตรา มีอยู่ในนางสิริมา มิได้มีความโกรธเคืองในการเบียดเบียนนั้นเลย โดยนึกว่า นางสิริมา เป็นเพื่อน ร่วมทำบุญกุศลใหญ่ครั้งนี้ ถ้านางสิริมาไม่ช่วยรับภาระแม่เรือนให้แล้ว ที่ไหนตนจะมีโอกาสได้ทำบุญ ดังนั้นน้ำมันที่ราดลงศีรษะของนาง จึงเย็น เหมือนน้ำหอม ที่ชโลมบนผิวกาย มิได้ระคายผิวกายให้แสบร้อนแม้แต่น้อย ขณะนั้น บรรดาคนครัวทั้งหมด พากันตกตะลึงไปชั่วครู่หนึ่ง ด้วยคิดไม่ถึงว่า นางสิริมา จะมาทำร้ายนายหญิงของตนถึงเพียงนั้น และแล้วในทันใดนั่นเอง ก็เคียดแค้นแทนนาย พากันถลันเข้าจิกผมนางสิริมา กระชากมาตบให้ล้มลงไปนอนกลิ้งอยู่กับพื้น ปากก็พร่ำด่าเสียงสนั่นลั่นครัว มิทันที่คนครัวทั้งหมดที่พากันวิ่งประดังเข้ามาจะลงมือตุ๊บตั๊บซ้ำเติมนางสิริมา ให้ถึงใจ ด้วยความเดียดแค้น นางอุตตราได้ลุกถลัน ยกมือขึ้น พร้อมกับห้ามว่า อย่า ! อย่า! ลูกทุกคนหยุด ถอยออกไป ลูก! เจ้าไปทำร้ายเพื่อนรักของแม่ทำไม ว่าแล้วก็เข้าไปประคองนางสิริมา ให้ลุกขึ้น ลูบเนื้อลูบตัว พูดให้นางสิริมาเบาใจ หายความสะดุ้งหวาดกลัว เตือนความรู้สึก ให้คืนสุ่สภาพเดิม เมื่อนางสิริมา ได้สติรู้สึกตัวว่า ตนหาใช่แม่เรือน หาใช่เจ้าของบ้านนี้ไม่ แท้ก็เป็นเพียงคนรับจ้างนางอุตตรามาปฏิบัติสามีของเธอ ก็ละอายใจ รู้สึกว่าตนประพฤติผิดมาก ยิ่งเห็นนางอุตตราไม่โกรธตอบซ้ำแสดงความมีไมตรีจิต ด้วยวาจา และกิริยาน่ารักใคร่เช่นนั้น ก็ยิ่งเพิ่มความเคารพยำเกรง ซาบซึ่งในคุณสมบัติของนางอุตตราเป็นทวีคูณ จึงก้มลงกราบแทบเท้านาง อุตตรา ร้องขอโทษ ด้วยถ้อยคำอันแสดงชัดว่า ตนได้ทำผิดอย่างน่าสงสาร นางอุตตรากล่าวว่า หากแม่สิริมา รู้สึกว่าทำผิดไปจริงๆ ฉันก็พลอยดีใจด้วย และถ้าแม่ สิริมา ยังยินดีจะขอให้อดโทษแล้ว ควรจะไป ขอกะพระสัมพุทธเจ้า ผู้ทรงเป็นพระบิดา ที่เคารพสูงสุดของดิฉัน รุ่งขึ้น พระผู้มีพระภาค พร้อมด้วยภิกษุสงฆ์ได้เสด็จไปเรือนนางอุตตรา เพื่อภัตตกิจตามกำหนดอาราธนา นา'อุตตรา ได้พานางสิริมา พร้อมด้วย หญิงคนใช้ เข้าเฝ้าถวายอภิวาท พร้อมกับกราบทูลเรื่องที่เกิดขึ้นประกอบ เพื่อให้ทรงพระกรุณาประทานอดโทษ ให้นางสิริมา กับเพื่อให้ทรง แสดงธรรมโปรดอีกด้วย พระศาสดาทรงพระกรุณาประทานอภัยโทษ และทรงอนุโมทนาในธรรมจริยาของนางอุตตรา พร้อมกับตรัสคาถาประทานด้วยว่า :- บุคคลควรจะชำนะความโกรธของเขา แล้วได้ทรงประทานพระธรรมเทศนา โปรดนางสิริมา กับหญิงคนใช้ให้ตั้งอยู่ในพระโสดาปัตติผล พระเจ้าพิมพิสาร ได้ส่งราชบุรุษให้ไปเฝ้าพระผู้มีพระภาค กราบทูลว่า บัดนี้นางสิริมา น้องสาวหมอชีวก ได้ถึงแก่กรรมเสียแล้ว จะทรงโปรดประการใด พระเจ้าค่ะ ในฐานะที่เธอเป็นสาวิกาของพระองค์ พระศาสดาตรัสสั่งให้ราชบุรุษกลับไปทูลว่า ขอให้รอการเผาศพนางสิริมาไว้ก่อน โดยให้เจ้าพนักงานนำศพนางสิริมา ไปรักษาไว้ที่สุสาน ต่อล่วง ๓ วัน จึงให้เผาได้ พระเจ้าพิมพิสาร ได้โปรดให้ปฏิบัติตามพระพุทธประสงค์ทุกประการ ครั้นเวลาล่วงไปได้ ๓ วัน ศพนางสิริมา ก็ขึ้นพองเต็มที่ น้ำเหลืองไหลออกจากทวารทั้ง ๙ กลิ่นศพเหม็นตะหลบสุสาน พระเจ้าพิมพิสารโปรดให้เจ้าพนักงาน จัดงานพระราชทานเพลิงศพนางสิริมา โดยประกาศให้ประชาชนไปพร้อมกันที่สุสาน แม้พระองค์พร้อมด้วยเสวกามาตย์ราชบริพารก็จะเสด็จ ทั้งได้โปรด ให้กราบทูลพระศาสดาทรงทราบด้วย ครั้นได้เวลา พระศาสดาพร้อมด้วยพระสงฆ์ ก็เสด็จไปยังสุสานนั้น ได้ทรงนำพระสงฆ์ประทับยืนทอดพระเนตรดูศพอยู่ข้างหนึ่ง ภิกษุณีสงฆ์ก็ยืนอยู่ข้างหนึ่ง พระเจ้าพิมพิสารพร้อมด้วยราชบริพาร ก็ประทับยืนอยู่ข้างหนึ่ง เหล่าอุบาสก อุบาสิกา ประชาชนชายหญิง ก็พากันยืนสงบกิริยาดูอยู่ข้างหนึ่ง พระศาสดาทรงรับสั่งถามพระเจ้าพิมพิสารว่า มหาบพิตรใครนั่น ครั้นพระเจ้าพิมพิสาร โปรดให้ประกาศตามพระพุทธพจน์แล้ว ก็หามีผุ้ใด้ใครผู้หนึ่งมารับซื้อไม่ ดังนั้น จึงโปรดให้ลดราคาลงมาโดยลำดับคือ ห้าร้อยกหาปนะ, สองร้อยห้าสิบ, สองร้อย, หนึ่งร้อย, ห้าสิบ, สิบห้า, สิบหกกหาปนะ, ห้ากหาปนะ, หนึ่งกหาปนะ, ครึ่งกหาปนะ, ๑ บาท, ๑ มาสก, ๑ กากนิก แม้ลดลงจนที่สุดของราคาแล้ว ก็ยังไม่ปรากฏคนซื้อ ในที่สุดก็โปรดรับสั่งว่า ให้เปล่า ถึงอย่างนั้นก็ไม่มีคนรับ จึงได้กราบทูลพระศาสดาว่า แม้แต่ให้เปล่า ก็ไม่มีคนต้องการพระเจ้าค่ะ พระศาสดาทรงชี้ศพนางสิริมา พร้อมกับรับสั่งแก่ภิกษุทั้งหลาย พวกเธอจงดูนั่น ! สตรีรูปงาม เป็นที่รักใคร่ของมหาชน ในพระนครนี้ แต่ก่อนจะได้ชมนางเพียงหนึ่งวัน จะต้องจ่ายทรัพย์ให้นางถึง ๑,๐๐๐ กหาปนะ บัดนี้แม้จะให้เปล่า ก็ไม่มีคนต้องการ ภิกษุทั้งหลาย รูปกายนี้ถึงความสิ้นไป เสื่อมไปอย่างนี้แหละ ท่านทั้งหลาย จงพิจารณาดูอัตตภาพอันอาดูร ให้ตระหนักเถิด แล้วตรัสคาถาประทานธรรมเทศนา แก่มหาชน ที่ประชุมอยู่ในสุสานนั้น :- สูเจ้าจงพิจารณาดูร่างกายที่ตกแต่งให้งดงามด้วยอาภรณ์พรรณต่างๆ เพียบพร้อมด้วย อังคาพยพน้อยใหญ่ มีทวารทั้ง ๙ สำหรับเป็นทางให้สิ่งปฏิกูลไหล เข้าไหลออกอยู่เป็นประจำ ปรุงแต่งขึ้นด้วยกระดูกหลายร้อยท่อน อาดูรด้วยความไม่สบายเหมือนเป็นไข้ อันจะต้องแก้ไขด้วยการผลัดเปลี่ยนอิริยาบถอยู่เสมอ ที่มหาชนมีความใคร่กันอยู่โดยมาก แต่หาความยั่งยืนมั่นคงมิได้เลย ในที่สุดก็แปรสภาพมาเป็นเช่นนี้ ซึ่งทุกคน ก็ต้องเป็นเช่นนี้เหมือนกัน พระธรรมเทศนาได้อำนาวยอริยมรรค อริยผล แก่มหาชน ทีประชุมอยู่ ณ ที่นั้น เป็นอันมาก จบตำนาน พระพุทธรุปปางชี้อสุภ แต่เพียงนี้ ( จากหนังสือตำนานพระพุทธรูปปางต่าง นิพนธ์ของ พระพิมลธรรม ราชบัณฑิต ( ชอบ อนุจารี มหาเถระ จัดพิมพ์โดย โครงการมูลนิธิหอไตร ๒๕๓๓ หน้า ๑๘๕-๑๙๒ )
|