๓๖ ปางลีลา
พระพุทธรูปปางนี้ อยู่ในพระอิริยาบถยืน ยกส้นพระบาทขวาสูงขึ้นจากพื้น ปลายพระบาทยังจดอยู่กับพื้น อยู่ในท่าจะก้าวเพื่อทรงพระดำเนิน พระหัตถ์ขวา ห้อยอยู่ในท่าไกว พระหัตถ์ซ้ายยกเสมอพระอุระ ตั้งฝ่าพระหัตถ์ป้องไปเบื้องหน้า เป็นกิริยาเดิน บางรูปท่ายกพระหัตถ์ขวาก็มี
ตำนานพุทธรุปปางนี้ รวมอยู่กับตำนานพระพุทธรูปปางเสด็จลงจากดาวดึงส์ ซึ่งเป็นปางที่ ๓๗
ความจริง การยกพระบาทเยื้องอย่างเสด็จพระดำเนิน ซึ่งนิยมเรียกว่าการลีลา ของพระพุทธเจ้านั้น โดยปกติก็ทรงปฏิบัติอยู่เป็นประจำทุกเมื่อเชื่อวัน ไม่น่าจะมีความสำคัญอะไร ถึงกับเป็นเหตุให้สร้างพระพุทธรูปปางนี้ขึ้นเลย แต่บังเอิญคราวเสด็จพระพุทธดำเนินลงจากดาวดึงส์เทวโลก ในท่ามกลางเทวดา และพรหมห้อมล้อมครั้งนั้นว่า กันว่างามนักงามหนา ถึงกับพระธรรมเสนาบดีสาริบุตร ก็ยังไม่วายจะชื่นชมปรากฏว่า ท่านได้กล่าวคาถาสรรเสริญการเสด็จพระพุทธดำเนินครั้งนี้ ถวายพระบรมศาสดา ด้วยความเบิกบานใจว่า
น เม ทิฏฺโธ อิโต ปุพฺเพ น สุโต อุท กสฺสจิ
เอวํ วคฺคุคโท สตฺถา ตุสิตา คณิมาคโต.
ความว่า การที่พระพุทธเจ้าทรงพระศิริโสภาคอันงามปานนี้ ข้าพระพุทธเจ้า ยังไม่เคยเห็นเลย ไม่เคยได้ยินแม้แต่ถ้อยคำใครๆ บอกเล่า พระบรมศาสดา มีพระสุรเสียงอันไพเราะ อย่างนี้ เสด็จจากดุสิตมาสู่แผ่นดิน
( จากตำนานพระพุทธรูปปางต่าง นิพนธ์ โดย พระพิมลธรรม ราชบัณฑิต (ชอบ อนุจารี มหาเถระ)
จัดพิมพ์โดย โครงการมูลนิธืหอไตร ๒๕๓๓ หน้า ๑๕๗ - ๑๕๙ )
